Co to jest spirometria i dlaczego się ją wykonuje?
Spirometria to proste, bezbolesne i nieinwazyjne badanie diagnostyczne, które ocenia funkcjonowanie płuc. Mierzy ono objętość powietrza, jaką pacjent jest w stanie wdychać i wydychać, a także szybkość przepływu powietrza podczas oddychania. Dzięki temu lekarz może ocenić, czy płuca działają prawidłowo, czy też występują jakieś zaburzenia. Badanie to jest niezwykle pomocne w diagnozowaniu i monitorowaniu chorób układu oddechowego.
Kiedy lekarz zaleca wykonanie spirometrii?
Lekarz może zlecić wykonanie spirometrii w wielu sytuacjach. Najczęściej badanie to przeprowadza się w przypadku podejrzenia chorób takich jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), rozedma płuc, zapalenie oskrzeli lub zwłóknienie płuc. Spirometria jest również wykorzystywana do oceny stanu płuc przed operacjami, w celu monitorowania postępu choroby i skuteczności leczenia, a także w profilaktycznych badaniach osób narażonych na czynniki ryzyka, takie jak palacze tytoniu.
Jak przygotować się do badania czynności płuc?
Przygotowanie do spirometrii jest proste, ale ważne, aby wyniki były jak najbardziej wiarygodne. Na kilka godzin przed badaniem należy unikać spożywania obfitych posiłków, intensywnego wysiłku fizycznego oraz palenia tytoniu. W dniu badania należy założyć luźne ubranie, które nie będzie krępowało ruchów klatki piersiowej. Należy również poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre z nich mogą wpływać na wynik badania. Czasami lekarz może zalecić odstawienie niektórych leków przed badaniem.
Na czym polega sam proces badania spirometrycznego?
Podczas spirometrii pacjent siedzi wygodnie na krześle i zakłada specjalny ustnik połączony ze spirometrem – urządzeniem, które mierzy przepływ powietrza. Następnie, pod okiem przeszkolonego personelu medycznego, pacjent wykonuje serię głębokich wdechów i wydechów, zgodnie z instrukcjami. Najczęściej badanie obejmuje wykonanie maksymalnego wdechu, a następnie jak najszybszego i najmocniejszego wydechu, aż do momentu, gdy w płucach nie zostanie już powietrze. Cała procedura trwa zazwyczaj od 15 do 30 minut.
Interpretacja wyników spirometrycznych – na co zwrócić uwagę?
Wyniki spirometrii prezentowane są w postaci liczbowej oraz graficznej. Lekarz analizuje szereg parametrów, takich jak FEV1 (natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa), FVC (natężona pojemność życiowa), stosunek FEV1/FVC, a także krzywe przepływ-objętość. Na podstawie tych parametrów lekarz ocenia, czy występuje obturacja (zwężenie dróg oddechowych) czy restrykcja (ograniczenie objętości płuc). Nieprawidłowe wyniki mogą wskazywać na obecność choroby układu oddechowego.
Bezpieczeństwo i możliwe powikłania spirometrii
Spirometria jest badaniem bezpiecznym i zazwyczaj nie powoduje żadnych powikłań. U niektórych pacjentów, zwłaszcza z astmą lub POChP, po badaniu może wystąpić krótkotrwałe zawroty głowy, kaszel lub duszność. Objawy te zwykle ustępują samoistnie w krótkim czasie. W rzadkich przypadkach może dojść do omdlenia.
Spirometria z próbą rozkurczową – co to jest?
Spirometria z próbą rozkurczową polega na wykonaniu standardowej spirometrii, a następnie podaniu pacjentowi leku rozkurczającego oskrzela (np. salbutamolu). Po upływie określonego czasu (zwykle 15-30 minut) badanie spirometryczne jest powtarzane. Porównanie wyników przed i po podaniu leku pozwala ocenić, czy zwężenie dróg oddechowych jest odwracalne, co jest charakterystyczne dla astmy.
Koszt badania i dostępność spirometrii
Cena spirometrii może się różnić w zależności od placówki medycznej i regionu. Badanie to jest dostępne zarówno w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) – na podstawie skierowania od lekarza – jak i prywatnie. Warto zapytać o cenę i dostępność badania w lokalnych przychodniach i szpitalach.
